Proloog
De kruisdood was een van de meest gruwelijke straffen die het Romeinse rijk kende, maar had diepere betekenis dan alleen fysieke vernedering. Het kruis was een symbool van de absolute macht van Rome, bedoeld om de heerschappij van het rijk te handhaven door verzet tegen zijn gezag te breken. Voor de Joodse traditie bracht de kruisiging een vervloeking met zich mee, die door het christelijke geloof werd gezien als de vervulling van een diepere profetie. Jezus' kruisdood was echter geen toevalligheid, maar een essentieel onderdeel van Gods plan van verlossing voor de mensheid. Het kruis, oorspronkelijk een teken van schaamte, werd zo het ultieme symbool van liefde en overwinning. Door zijn dood aan het kruis nam Jezus de straf voor de zonden van de wereld op zich, zodat allen die in Hem geloven eeuwig leven kunnen ontvangen. Dit verhaal van lijden, offer en verlossing wordt in de Bijbel diepgaand uitgelegd als het middel waarmee Gods genade de mensheid bereikt.

De kruisdood als Romeinse praktijk

De kruisdood was inderdaad een Romeinse praktijk, maar het had ook diepere culturele, religieuze en symbolische betekenissen. Het kruis was in de Romeinse tijd een instrument van schaamte, pijn en vernedering, gebruikt om de macht van het Romeinse rijk te demonstreren. De kruisdood werd toegepast op de laagste leden van de samenleving, zoals slaven, misdadigers en opstandelingen. Het was een publieke, vernederende vorm van executie die niet alleen de misdadiger strafte, maar ook als afschrikking diende voor anderen die tegen het Romeinse gezag in verzet kwamen. De misdadiger werd aan het kruis gehangen, zichtbaar voor iedereen, om de macht van Rome te onderstrepen. Mattheüs 27:22 (HSV): "Pilatus vroeg hun: 'Wat moet ik dan doen met Jezus, die de Messias wordt genoemd?' Ze riepen allemaal: 'Laat Hem gekruisigd worden!'"

Het proces van de kruisdood

De kruisdood zelf was een extreem pijnlijke en langdurige straf. Eerst werd de misdadiger geslagen en gemarteld. Vervolgens moest hij het kruis zelf naar de plaats van de executie dragen, wat op zich al een grote lijdensweg was. Nadat hij aan het kruis was gespijkerd, werd het slachtoffer in de lucht geheven en hing het vaak dagenlang in agoniserende pijn voordat het stierf door verstikking, hartfalen of bloedverlies. Dit proces was ontworpen om zowel fysieke pijn als sociale vernedering te veroorzaken, en was bedoeld om de menselijkheid van de misdadiger volledig te vernietigen.
Johannes 19:16-18 (HSV): "Toen dan gaf Pilatus Hem hun over om gekruisigd te worden. Zij namen dan Jezus, en Hij droeg Zijn kruis en ging naar de plaats, die genoemd wordt 'De Schedelplaats', en in het Hebreeuws wordt die plaats 'Golgotha' genoemd. Daar kruisigden zij Hem, en met Hem twee anderen, aan weerszijden één, en Jezus in het midden."

Kruisiging als politieke en sociale straf

Het Romeinse rijk gebruikte de kruisdood voornamelijk voor mensen die als politieke vijanden of opstandelingen werden gezien. Dit diende om elke vorm van rebellie tegen het rijk te ontmoedigen. De kruisiging van Jezus kan worden gezien als een reactie op de bedreiging die Zijn boodschap van het Koninkrijk Gods vormde voor de gevestigde religieuze en politieke machten van Zijn tijd. Jezus werd door de Joodse leiders beschuldigd van godslastering en door de Romeinen van het aansteken van opstand, wat leidde tot zijn veroordeling tot de kruisdood. (Mattheüs 27:22)
Mattheüs 27:22 (HSV): "Pilatus vroeg hun: 'Wat moet ik dan doen met Jezus, die de Messias wordt genoemd?' Ze riepen allemaal: 'Laat Hem gekruisigd worden!

De symboliek van de kruisdood in de Bijbel

In de joodse traditie werd iemand die aan een boom hing (zoals in Deuteronomium 21:22-23) beschouwd als vervloekt. Deuteronomium 21:22 Verder, wanneer iemand een zonde begaan heeft waarop de doodstraf staat, en hij gedood wordt, en u hem aan een paal hangt, dan mag zijn dode lichaam niet aan de paal overnachten, maar moet u hem beslist diezelfde dag nog begraven. Een gehangene is namelijk door God vervloekt. U mag uw land, dat de HEERE, uw God, u als erfelijk bezit geeft, niet onrein maken.

Galaten 3:13 verwijst naar deze veroordeling door te zeggen: "De Messias heeft ons vrijgekocht van de vloek van de wet door voor ons een vloek te worden. Er staat immers geschreven: Vervloekt is ieder die aan een paal hangt." Jezus' dood aan het kruis wordt gezien als het vervullen van deze profetie: Hij, de Zoon van God, werd vervloekt voor de zonden van de mensheid. Dit was het ultieme offer van liefde en zelfopoffering, waarin Jezus de straf voor de zonden van anderen op Zich nam.
Galaten 3:13 (HSV): "Christus heeft ons vrijgekocht van de vloek van de wet, door voor ons een vloek te worden. Want er staat geschreven: 'Vervloekt is een ieder die aan een paal hangt.'"
Jesaja 53:4 (HSV): "Waarlijk, Hij heeft onze ziekten op Zich genomen en ons lijden gedragen. Wij echter hielden Hem voor een door God gestrafte, door Hem geslagen en verdrukte."

De kruisdood als Gods plan van verlossing

Jezus’ dood aan het kruis was geen toevalligheid of een zinloze marteling, maar een cruciaal moment in Gods verlossingsplan. Het was het moment waarop Hij de ultieme straf voor de zonden van de wereld op Zich nam, zodat mensen door Zijn offer verzoend konden worden met God. Het kruis wordt in het christelijke geloof het symbool van de ultieme overwinning op de zonden en het kwaad. (Galaten 3:13, 2 Korinthiërs 5:21)
Galaten 3:13 (HSV): "Christus heeft ons vrijgekocht van de vloek van de wet, door voor ons een vloek te worden. Want er staat geschreven: 'Vervloekt is een ieder die aan een paal hangt.'"
2 Korinthiërs 5:21 (HSV): "Hem die geen zonde gekend heeft, heeft Hij voor ons tot zonde gemaakt, opdat wij zouden worden gerechtigheid van God in Hem."

Waarom het kruis en niet een andere dood?

De kruisdood was de meest vernederende en pijnlijke manier van sterven in de Romeinse wereld. Jezus stierf aan het kruis om deze vernedering, pijn en vloek op Zich te nemen, zodat Hij de zonden van de mensheid kon dragen en verzoening met God kon bewerkstelligen. De dood van Jezus aan het kruis, die voor de mensen destijds de ultieme vernedering was, werd voor christenen het symbool van de ultieme overwinning van Gods liefde en genade. (Filippensen 2:8, Hebreeën 12:2)
Filippensen 2:8 (HSV): "En in gedaante als een mens bevonden, heeft Hij Zichzelf vernederd, door gehoorzaam te worden tot de dood, ja, de dood aan het kruis."
Hebreeën 12:2 (HSV): "Laten wij de ogen gericht houden op Jezus, de Leidsman en Vervuller van het geloof, die om de vreugde die voor Hem ligt, het kruis heeft verdragen, de schaamte verachtend, en zich gezet heeft aan de rechterhand van de troon van God."

De vergelijking tussen de kruisdood van Jezus en de koperen slang

De vergelijking tussen de kruisdood van Jezus en de koperen slang in Numeri 21:4-9 is een van de diepgaande symbolen die in het Nieuwe Testament worden gebruikt. De Israëlieten klaagden over hun situatie in de woestijn, en God stuurde giftige slangen die hen beten. Toen vroegen ze om hulp, en God instrueerde Mozes om een koperen slang te maken en die op een paal te plaatsen. Iedereen die gebeten was en naar de slang keek, werd gered. Dit werd later door Jezus zelf verbonden met Zijn eigen kruisiging. (Numeri 21:8-9, Johannes 3:14-15)
Numeri 21:8-9 (HSV): "Toen zei de HEERE tegen Mozes: Maak voor jezelf een vurige slang en zet die op een standaard, en het zal zijn dat iedereen die gebeten is, zal leven als hij naar haar kijkt."
Johannes 3:14-15 (HSV): "En gelijk Mozes de slang in de woestijn verhoogd heeft, zo moet de Zoon van de Mens verhoogd worden, opdat ieder die in Hem gelooft, niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft."

De symboliek van de koperen slang

De koperen slang fungeerde als een visueel symbool voor de Israëlieten. Het was niet de slang zelf die genezing bracht, maar het geloof in Gods redding door naar de slang op de paal te kijken. De slang had een dubbele betekenis: enerzijds symboliseerde hij het oordeel vanwege hun zonden, anderzijds was hij het instrument van redding. Deze paradox is een krachtige prefiguratie van wat Jezus zou doen. (Numeri 21:8-9)

Vergelijking tussen de koperen slang en de kruisdood van Jezus

In beide gevallen was redding afhankelijk van geloof. De Israëlieten moesten geloven in de kracht van de koperen slang om te genezen, en ook de gelovigen moeten hun vertrouwen stellen in Jezus' offer aan het kruis voor de verlossing van de zonden. Het geloof in Jezus als het ultieme offer voor de zonden biedt redding voor degenen die in Hem geloven, net zoals het kijken naar de koperen slang redding bood aan de Israëlieten. (Johannes 3:14-15, 2 Korinthiërs 5:21)

Het kruis als symbool van redding

De kruisiging van Jezus, die vaak wordt gezien als het ultieme symbool van pijn en lijden, wordt in het christelijke geloof het grootste symbool van redding en overwinning. Het is door het "verhogen" van Jezus aan het kruis dat mensen toegang hebben tot het eeuwige leven.
1 Petrus 2:24 (HSV): "Hij Zelf heeft onze zonden gedragen in Zijn lichaam op het hout, opdat wij, de zonden doodend, voor de gerechtigheid zouden leven. Door Zijn striemen bent u genezen."

De kracht van de kruisdood in de context van de koperen slang

De dood van Jezus aan het kruis wordt gezien als de ultieme overwinning op de zonde. Net zoals de Israëlieten door naar de koperen slang te kijken het oordeel konden ontwijken, biedt het geloof in Jezus' dood aan het kruis de gelovigen de mogelijkheid om het oordeel van de zonden te ontwijken en het eeuwige leven te ontvangen. Het kruis is het middel van redding, waar Jezus de vloek voor de zonden van de mensheid op Zich nam. (Johannes 3:14-15, 1 Petrus 2:24)

De vergelijking tussen de koperen slang en de kruisdood van Jezus is een krachtige les over geloof, oordeel, en redding. De koperen slang in de woestijn was een type van de werkelijke redding die door Jezus aan het kruis zou worden gebracht. Beide gebeurtenissen tonen aan dat redding niet komt door menselijke inspanning, maar door het geloof in de voorzienigheid van God. Het kruis, een symbool van lijden en vernedering, werd het ultieme teken van Gods liefde en genade voor de wereld. (Johannes 3:14-15, Galaten 3:13)

 

Reflectie
De kruisdood als Romeinse praktijk raakt ons diep, vooral als we ons realiseren hoe het kruis, oorspronkelijk een symbool van schaamte en vernedering, door Jezus’ offer wordt omgevormd tot het grootste teken van liefde en redding. Het idee dat Jezus de ultieme straf voor onze zonden droeg, maakt ons stil. Het kruis, waaruit ooit een boodschap van macht en controle sprak, wordt nu voor ons een plek van genezing en verzoening. De vergelijking met de koperen slang in de woestijn spreekt ons aan omdat het ons herinnert aan de eenvoud van geloof: kijken en geloven om gered te worden. We beseffen dat we onszelf niet kunnen redden, maar dat alles wat we nodig hebben al op dat kruis werd gegeven. Het besef dat we door Jezus' lijden toegang hebben tot eeuwig leven, brengt zowel een gevoel van verwondering als diepe dankbaarheid. Het kruis, dat eerst een teken van vernedering was, is nu het fundament van onze hoop.

 

082025