Bijbelstudie:
Waarom Israël een rode vaars zoekt – en wat jij daarvan moet weten

1. Een oude wet in een nieuwe tijd

Wie zich verdiept in Numeri 19 stuit op een van de meest mysterieuze rituelen uit de Thora: het voorschrift van de rode vaars. God draagt Mozes op om een volledig rode koe te laten brengen, zonder enig lichamelijk gebrek en waarop nog nooit een juk is gelegd. Een jonge, zuivere vaars — beeld van volkomenheid. Ze mag niet worden geofferd op het altaar in het heiligdom, maar moet buiten het kamp worden geslacht en verbrand. Haar as zal daarna dienen als reinigingsmiddel.

“Spreek tot de Israëlieten en zeg dat zij een rode koe zonder enig gebrek bij u moeten brengen, waaraan geen onvolkomenheid is, waarop nog geen juk gekomen is. U moet die aan de priester Eleazar geven, en men moet haar buiten brengen, tot buiten het kamp, en haar voor zijn ogen slachten.”
(Numeri 19:2–3, HSV)

Voor de moderne lezer lijkt dit een bizar en onbegrijpelijk gebruik. Wat zou een verbranding van een rode koe nog te maken kunnen hebben met geloof of reinheid vandaag? En toch — wie dieper graaft, ontdekt dat dit ritueel niet alleen een spiegel is van Gods absolute heiligheid, maar ook een schaduw vooruitwerpt naar het offer van Christus. Wat verborgen ligt in as, vuur en bloed, blijkt verrassend actueel in het licht van de komst van de ware Reiniging.

2. Wat gebeurde er precies? – Ritueel en betekenis

Na het slachten van de rode vaars begon een zorgvuldig geregisseerd proces. Het dier werd geheel verbrand. Tijdens het branden werden drie elementen toegevoegd aan het vuur: cederhout, hysop en karmozijn. Elk van deze elementen droeg symbolische lading: de ceder staat voor kracht en verhevenheid, de hysop voor reiniging, het karmozijn voor bloed, leven en koningschap.

De as die overbleef, werd verzameld en buiten het kamp bewaard. Wanneer iemand in aanraking was gekomen met een dood lichaam — iets dat onvermijdelijk was in het leven van alledag — kon hij slechts op één manier gereinigd worden: door besprenkeling met water vermengd met die as. Geen reiniging betekende uitsluiting. En wie onrein bleef, mocht de tabernakel niet naderen en werd uiteindelijk uit het volk afgesneden.

“Die as is voor de gemeenschap van de Israëlieten om te bewaren, bestemd voor reinigingswater. Het is een middel tot ontzondiging.”
(Numeri 19:9)

Waarom dit alles? Dood wordt in de Schrift nooit los gezien van zonde. De dood is geen biologisch eindpunt, maar het zichtbare gevolg van de verbroken relatie met de Bron van het leven. Daarom is aanraking met de dood niet slechts een lichamelijke kwestie, maar een geestelijk gegeven. Reiniging is dan ook niet symbolisch, maar existentieel: wie niet rein is, kan niet naderen tot God.

Dit alles onderstreept een diepere waarheid: zonder reiniging is er geen gemeenschap met de Heilige.

3. Profetische rijkdom – Christus als de ware reiniging

In het Nieuwe Testament, met name in de Hebreeënbrief, wordt duidelijk dat de rituelen van de Thora niet op zichzelf staan. Ze zijn beelden, voorafschaduwingen van het ware: van Christus, het volmaakte Lam.

“Want als het bloed van stieren en bokken en de as van de jonge koe, waarmee de onreinen besprenkeld worden, hen heiligt tot reinheid van het vlees, hoeveel te meer zal het bloed van Christus, Die door de eeuwige Geest Zichzelf smetteloos aan God geofferd heeft, uw geweten reinigen van dode werken om de levende God te dienen!”
(Hebreeën 9:13–14)

De reiniging met as en water was uitwendig en tijdelijk. De reiniging van Christus is innerlijk en eeuwig. Zijn bloed reinigt niet alleen het lichaam, maar het geweten. Waar schuld knaagt, waar schaamte verteert, waar angst regeert — daar komt het bloed van de Messias als levengevend water. Hij zuivert wat wij niet kunnen wassen.

Bovendien: Jezus stierf net als de rode vaars buiten het kamp — buiten de stadsmuren van Jeruzalem, op Golgotha. Hij werd verworpen, weggedragen, uitgesloten. En juist daar, in die plaats van verwerping, voltrok zich het meest heilige moment in de geschiedenis: de volkomen verzoening tussen God en mens.

4. De rode vaars vandaag – Verwachting en voorbereiding

Hoewel de tempeldienst al bijna tweeduizend jaar stil ligt, leeft in orthodox-Joodse kringen het vurige verlangen naar herstel. Het Tempelinstituut in Jeruzalem is actief bezig met de voorbereidingen voor een derde tempel. Volgens hun overtuiging is één van de laatste onmisbare voorwaarden voor de herinwijding van de tempel het beschikbaar komen van een volkomen rode vaars.

In 2014 bracht het instituut een video uit van een in Amerika geboren rode vaars die mogelijk geschikt was. Maar uiteindelijk bleek het dier toch af te wijken van de vereisten. Een jaar later werd er een crowdfunding gestart om in Israël zelf een fokprogramma op te zetten. Via de website indiegogo.com werd binnen twee maanden 40.000 dollar opgehaald — een deel van het beoogde bedrag van 125.000 dollar.

Rabbijn Richman van het instituut zegt er nuchter over: “Rode koeien worden dagelijks geboren. Je vindt ze zo via Google. De uitdaging is er één te fokken die volledig voldoet aan de Bijbelse normen.” Er zijn inmiddels kalveren geboren in Israël die worden geobserveerd — nog altijd is het wachten op dé vaars.

Voor het instituut is duidelijk: zonder rode vaars geen tempel, en zonder tempel geen Messias.

5. Valse verwachting – Een ernstige waarschuwing

Volgens de Misjna zal de Messias zich openbaren op de tempel en uitroepen: “Nederigen, jullie verlossing is gekomen!” Volgens de traditie zijn er in de geschiedenis negen rode vaarzen geofferd — de tiende zal, zo gelooft men, door de Messias Zelf worden gebracht.

Maar juist daar klinkt in de Schrift een indringende waarschuwing. Jezus zegt:

“Als iemand dan tegen u zegt: Zie, hier is de Christus of daar, geloof het niet.”
(Mattheüs 24:23)

De apostel Paulus beschrijft een figuur die zich zal voordoen als een goddelijke messias, die zich zal verheffen in de tempel van God:

“De tegenstander… zodat hij als God in de tempel van God gaat zitten en zichzelf als God voordoet.”
(2 Thessalonicenzen 2:4)

De Bijbel spreekt nergens over een Messias die een offerdienst herstelt. Integendeel — volgens Daniël 9:27 zal die tegenstander juist een eind maken aan de offerdienst. Toch is het voorstelbaar dat hij eerst een schijnherstel brengt — inclusief een rode vaars — om zichzelf als de ware te presenteren.

Dit maakt het streven naar de tempel niet slechts religieus geladen, maar ook spiritueel gevaarlijk. De ware Messias is al gekomen — maar velen zullen Hem niet (her)kennen.

6. De ware Messias – Reiniging om God te dienen

De rode vaars is een schaduw, een voorafschaduwing. Maar het ware licht is Christus. Niet op de tempelberg, maar op Golgotha bracht Hij het offer. Niet met een beest, maar met Zijn eigen bloed. Niet ritueel, maar wezenlijk. Niet tijdelijk, maar voor eeuwig.

“Kom tot Mij, allen die vermoeid en belast zijn, en Ik zal u rust geven.”
(Mattheüs 11:28)

In Hem wordt alles vervuld wat de rode vaars symboliseerde. In Hem vinden we de ware reiniging. Zijn bloed maakt ons vrij van schuld, rein van zonde en geschikt voor gemeenschap met God.

“…het bloed van Christus, Die door de eeuwige Geest Zichzelf smetteloos aan God geofferd heeft, reinigt uw geweten van dode werken, om de levende God te dienen!”
(Hebreeën 9:14)

Wat eens slechts met as en water mogelijk was, is nu realiteit in Christus: volkomen vergeving, volkomen reiniging, ware toegang tot de Vader.

Vragen om te overdenken of te bespreken

1. Waarom neemt God dood en onreinheid zo serieus in de Schrift?

2. Welke betekenis heeft het voor jou dat Christus buiten het kamp heeft geleden?

3. Hoe verhoudt de Joodse verwachting van een rode vaars zich tot het volbrachte werk van Jezus?

4. Wat betekent het dat het bloed van Christus je geweten kan reinigen — en wat betekent dat praktisch voor jouw geloofsleven?

5. Hoe kunnen we het Joodse volk liefhebben én tegelijk waarschuwen voor een valse messias?